Οι τρωγλοδύτες μέσα από τον μύθο ή την πραγματικότητα, το παρόν ή το παρελθόν και την κοινωνιολογία ή την ζωολογία είναι ένα τόσο ενδιαφέρον θέμα όσο και η λέξη που κάνει την γλώσσα σου να χορεύει.
Ετυμολογικά η λέξη “τρωγλοδύτες” προέρχεται από την λέξη “τρώγλη” που σημαίνει “τρύπα”, “σπηλιά” ή “πρόχειρο κατάλυμα” και την λέξη “δύω” που σημαίνει “μπαίνω”, “εισχωρώ”. Χρησιμοποιείται, δηλαδή, για αυτούς που ζουν σε σπηλιές, σε τρύπες και σε πρόχειρα καταλύματα με σχετικά υποτιμητική χροιά στην καθομιλουμένη (αν και δεν πρέπει να είναι έτσι). Μεταφορικά ο άνθρωπος που έχει άγνοια εσκεμμένα για τα σύγχρονα, ο “παλιομοδίτης” και σε κάποιες περιπτώσεις “ο ερημίτης”, αυτός που ζει εσκεμμένα μακριά και “πρόχειρα”.
Επίσης, τρωγλοδύτης ονομάζεται πολλές φορές ο τρυποκάρυδος (δρυοκολάπτης) διότι μπαίνει σε τρύπες που δημιουργεί στο δέντρο μα πιο σωστά αποδίδεται η ονομασία στο πουλί που εμείς ονομάζουμε “τρυποφράχτη” και η λατινική του ονομασία είναι Troglodytes troglodytes.
Οι τρωγλοδύτες στην μυθολογία συναντάται και ως η φυλή των ερπετοειδών. Στα μυθικά αυτά πλάσματα αναφέρεται ο Σκύλακας (Σκύλαξ ο Καρυανδεύς 6ος-5ος αιώνας) , εξερευνητής που κατ’ εντολή του ∆αρείου Α’ εξερευνούσε τις Ασιατικές ακτές πέρα από τον Ινδό ποταµό.
Επίσης, Ψευδοκαλλισθένης (πηγή με περιορισμένη αξιοπιστία βέβαια) χρησιµοποιεί πηγές από τον Σκύλακα αλλά και τον Παυσανία για να µας “ενηµερώσει” για τους «κάτω από την γην κατοικούντες», τους τρωγλοδύτες, τους υποχθόνιους, που ο συγγραφέας αναφέρει, μάλιστα, πως συνάντησε ο Μέγας Αλέξανδρος στις εκστρατείες του.
Ο Γιάννης, στον Άγιο Θωμά, συνήθως παλεύει με αόρατους εχθρούς… Αυτός τους βλέπει, αλλά κι εγώ τους γνωρίζω.
Αυτοί, οι τρωγλοδύτες, είχαν πρόσωπα µε χαρακτηριστικά σαύρας και κατοικούσαν κάτω από τη γη, ενώ τρέφονταν µε ανθρώπινη σάρκα ζωντανών αλλά και νεκρών. Εχθρικοί και βίαιοι, με βίαια και σκληρά έθιµα όπως για π.χ. να τρώνε αντί να θάβουν τους νεκρούς τους. Ήταν µία από τις 17 “µιαρές” (βρώμικες) φυλές τις οποίες λέγεται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος κατάφερε να κλείσει µέσα σε πύλες για να πάψουν να αποτελούν κίνδυνο µε τις επιδροµές τους. Οι τρωγλοδύτες που αναφέρει ο Ψευδοκαλλισθένης έχουν ως τόπο κατοικίας τους το σηµερινό Αζερµπαϊτζάν.
Οι τρωγλοδύτες του σήμερα είναι οι “άνθρωποι/σκιές” που ζουν σε παγκάκια, σε πυλωτές μη πολυσύχναστων κτιρίων, σε σπηλιές στου Φιλοπάππου και του Λυκαβηττού, σε σκαλοπάτια εκκλησιών και σε μισογκρεμισμένα σπίτια.
Ο Γιάννης, στον Άγιο Θωμά, συνήθως παλεύει με αόρατους εχθρούς… Αυτός τους βλέπει, αλλά κι εγώ τους γνωρίζω. Δίπλα του ένα βουνό σακούλες με όλα τα υπάρχοντά του. Φορώντας πάντα διάφορα “στρώματα” ρούχων, με ατημέλητα μαλλιά και μούσια. Δείχνει πάντα ταλαιπωρημένος (δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά) και συνήθως καπνίζει ένα μισοτελειωμένο τσιγάρο που βρήκε στο διπλανό κάδο ή στο πεζοδρόμιο. Είναι ένας από τους σύγχρονους τρωγλοδύτες που λόγω κρίσης και όχι μόνο οικονομικής, έχουν βρει καταφύγιο στα σκαλιά της εκκλησίας, στην πλατεία.
Λίγα μέτρα πιο κάτω ένας άλλος τρωγλοδύτης Γιάννης και αυτός, από τη Θεσσαλονίκη όπως περήφανα λέει πάντα, να έχει τακτοποιήσεις όλα του τα υπάρχοντα σε βαλίτσες και σακούλες πίσω από το παγκάκι που είναι πλέον το σπίτι του. Μακριά μαλλιά, μακριά και λευκά μούσια… Μια “ευγενική” φιγούρα που η παρουσία του, όλη του η ύπαρξη περνά απαρατήρητη περισσότερο διότι κανείς δε θέλει να την παρατηρήσει και να του “αλλοιώσει την αισθητική”.
Οι σύγχρονοι τρωγλοδύτες, άνθρωποι “παρίες” δεν είναι όμως μόνο αυτοί… Είμαστε και άλλοι… Ερημίτες που ζουν ανάμεσα σε πολλούς ανθρώπους αλλά το “σπίτι” τους είναι μια “σπηλιά”, μια “σκοτεινή γωνιά” με φως οθόνης. Τα υπάρχοντα μας ανύπαρκτα και ψεύτικα…
